การใช้ยาคุมกำเนิดอย่างไรให้เหมาะสม
การใช้ยาคุมกำเนิดอย่างไรให้เหมาะสม: คู่มือฉบับสมบูรณ์
การเลือกชนิดยาคุมกำเนิด
ยาคุมกำเนิดมีสองประเภทหลัก ได้แก่ ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม (เอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน) และยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว (โปรเจสเตอโรน) การเลือกใช้ควรพิจารณาจาก:
- สภาพร่างกายและโรคประจำตัว
- พฤติกรรมการใช้ชีวิต
- น้ำหนักตัว
- การให้นมบุตร
วิธีการเริ่มใช้ยาคุมกำเนิด
การเริ่มใช้ครั้งแรก
- เริ่มรับประทานภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน
- ควรรับประทานในเวลาเดียวกันทุกวัน
- หากเริ่มหลังวันที่ 5 ต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วย 7 วัน
การรับประทานตามชนิดของยา
- ยาคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ด: รับประทานติดต่อกัน 21 วัน แล้วเว้น 7 วัน
- ยาคุมกำเนิดแบบ 28 เม็ด: รับประทานติดต่อกันทุกวันโดยไม่มีการเว้น
กลไกการทำงาน
ยาคุมกำเนิดป้องกันการตั้งครรภ์ผ่านกลไกหลายอย่าง:
- ยับยั้งการตกไข่
- เพิ่มความเหนียวของมูกที่ปากมดลูก
- ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของตัวอ่อน
การจัดการเมื่อลืมรับประทาน
กรณีลืม 1 เม็ด
- รับประทานทันทีที่นึกได้
- รับประทานเม็ดต่อไปตามเวลาปกติ
กรณีลืม 2 เม็ดขึ้นไป
- รับประทาน 2 เม็ดติดต่อกัน 2 วัน
- ใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วย 7 วัน
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
ผลข้างเคียงที่พบได้ในช่วงแรกของการใช้ยาคุมกำเนิด:
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เวียนศีรษะ
- คัดตึงเต้านม
- อารมณ์แปรปรวน
- เลือดออกกะปริดกะปรอย
ข้อควรระวังและข้อห้าม
ไม่ควรใช้ยาคุมกำเนิดในกรณี:
- สตรีที่ยังไม่เคยมีประจำเดือน
- สตรีที่หมดประจำเดือนแล้ว
- ผู้ที่มีอายุเกิน 35 ปีและสูบบุหรี่
- ผู้ที่มีประวัติโรคหลอดเลือด
การติดตามผล
ควรพบแพทย์หรือเภสัชกรเมื่อ:
- มีผลข้างเคียงรุนแรง
- ต้องการเปลี่ยนชนิดของยาคุมกำเนิด
- มีข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้ยา