การใช้ยาไม่เหมาะสมก่อให้เกิดปัญหาด้านใดบ้าง

การใช้ยาอย่างไม่เหมาะสมเป็นปัญหาใหญ่ที่หลายคนมองข้าม แต่กลับส่งผลเสียต่อสุขภาพและเศรษฐกิจอย่างมหาศาล ลองมาดูกันว่าพฤติกรรมการใช้ยาแบบผิดๆ มีอะไรบ้าง และก่อให้เกิดผลกระทบอย่างไร

ปัญหาจากการใช้ยาอย่างไม่เหมาะสม

1. เชื้อโรคดื้อยา

การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างพร่ําเพรื่อโดยไม่จําเป็น ทําให้เชื้อโรคดื้อยาเพิ่มมากขึ้น จนในบางพื้นที่พบผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาทุกชนิด ซึ่งมีค่ารักษาสูงถึง 2 ล้านบาทต่อคน และหายได้เพียง 30%

2. สิ้นเปลืองงบประมาณ

คนไทยมีการบริโภคยาสูงถึง 41% ของค่าใช้จ่ายสุขภาพ ซึ่งสูงกว่าประเทศพัฒนาแล้วที่ใช้เพียง 10-20%[4] ในปี 2555 พบว่ามีผู้ป่วย 19.2 ล้านคนครอบครองยาเกินความจําเป็น ทําให้รัฐสูญเสียงบประมาณถึง 2,370 ล้านบาทต่อปี

3. ผลข้างเคียงจากยา

การใช้ยาไม่ถูกขนาด ไม่ถูกวิธี หรือใช้ยาที่ไม่เหมาะสมกับโรค อาจทําให้เกิดผลข้างเคียงจากยาตามมา เช่น แผลในกระเพาะอาหาร ภาวะตับวาย เป็นต้น

4. โรคแทรกซ้อน

การหยุดยาเร็วเกินไปโดยไม่ครบกําหนด อาจทําให้โรคกําเริบ หรือเกิดโรคแทรกซ้อนตามมาได้ เช่น การหยุดยาปฏิชีวนะก่อนกําหนด ทําให้เชื้อโรคไม่ถูกกําจัดหมด

พฤติกรรมการใช้ยาที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่

• ปรับขนาดยาเอง โดยไม่ปรึกษาแพทย์
• แบ่งยาให้ผู้อื่น หรือใช้ยาของคนอื่น
• ไม่ฟังคําแนะนําจากเภสัชกร
• ใช้ยาไม่ถูกวิธี เช่น ไม่เขย่ายาน้ําแขวนตะกอนก่อนใช้
• เก็บรักษายาไม่เหมาะสม ทําให้ยาเสื่อมสภาพ
• กินยาไม่ตรงเวลา ไม่สม่ําเสมอ โดยเฉพาะยารักษาโรคเรื้อรัง

การใช้ยาให้ปลอดภัยและได้ผลดีนั้น ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้ง เพื่อให้ได้ยาที่เหมาะสมกับโรค ใช้ยาถูกขนาด ถูกวิธี และถูกเวลา หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยาที่ใช้ สามารถสอบถามเภสัชกรได้ทุกเมื่อ เพื่อความปลอดภัยของตัวเราเอง